sobota, 21 marca 2020

Ayrton Senna w bolidzie CART - opis testu na torze Firebird Internartional Raceway

Ayrton Senna da Silva jest jedną z największych legend Formuły 1. Wystarczy spojrzeć w statystyki, by uświadomić sobie, że Brazylijczyk należał do grona najwybitniejszych kierowców w historii. Senna w trakcie swojej kariery zdobył trzy tytuły mistrza świata Formuły 1, wygrał 41 wyścigów Grand Prix, 65 razy rozpoczynał rywalizację z pierwszego pola. Jednakże to nie liczby przysporzyły mu takiej sławy, co fantastyczne występy na mokrym torze, nieustępliwość, jazda na limicie i odważne, a czasem wręcz agresywne manewry wyprzedzania. Jego starty śledziły w Brazylii miliony rozentuzjazmowanych fanów, którzy co dwa tygodnie zasiadali przed telewizorami, by śledzić poczynania swojego idola. Raz do roku dziesiątki tysięcy fanów udawało się natomiast do Sãu Paulo, jego rodzinnego miasta, by na torze Autódromo José Carlos Pace zobaczyć triumf Ayrtona Senny.



Senna zwrócił na siebie uwagę paddocku Formuły 1 już podczas  debiutanckiego sezonu w Tolemanie, dzięki czemu w kolejnym roku przywdział czarno-złoty (a właściwie czarno-żółty) kombinezon Lotusa. W bolidach zaprojektowanych przez Gérarda Ducarouge'a Brazylijczyk odnosił swoje pierwsze triumfy w Formule 1, lecz największe sukcesy nadeszły, gdy Senna przeniósł się do McLarena. Kierowca z Sãu Paulo dołączył do ekipy z Woking w 1988 roku, który to został całkowicie zdominowany przez zespół Rona Dennisa. McLaren nie wygrał tylko jednego wyścigu, a Senna odniósł 8 triumfów i zdobył swój pierwszy tytuł mistrzowski. W 1990 roku był już dwukrotnym mistrzem świata. W sezonie 1991 zespołowy partner Senny, a zarazem jego największy rywal, Alain Prost, postanowił zrobić sobie rok przerwy od startów. Ponieważ McLaren wciąż dysponował doskonałą maszyną, Brazylijczyk bez problemów wywalczył swój trzeci tytuł z przewagą 24 punktów nad Nigelem Mansellem. 

Ayrton Senna (pl.wikipedia.org)

Rok 1992 okazał się dla Senny dużym rozczarowaniem.  Kierowca zdołał wygrać co prawda trzy wyścigi, lecz aż siedem razy nie dojeżdżał do mety. Sezon zdominowała ekipa Franka Williamsa, która zbudowała bolid wyposażony w aktywne zawieszenie i półautomatyczną skrzynię biegów. Ayrton Senna zakończył mistrzostwa na czwartym miejscu, przegrywając nie tylko z reprezentantami Williamsa, ale także z Michaelem Schumacherem. Co gorsza, kolejny sezon nie zapowiadał się wcale lepiej. Honda postanowiła wycofać się z Formuły 1 przed sezonem 1993 (jednakże zespół Footwork wciąż otrzymywał jednostki japońskiego producenta przygotowane przez firmę Mugen). Ekipa McLaren eksperymentowała z silnikami Lamborghini, lecz te nie spełniły pokładanych w nich oczekiwań. Ron Dennis podpisał zatem umowę z Fordem, który jednak miał dostarczać jednostki napędowe w starszej specyfikacji, niż ta, jaką dysponował Benetton. Senna obawiał się, że w nadchodzącym sezonie nie będzie w stanie nawiązać walki o mistrzostwo. Brazylijczyk zaczął zatem analizować inne opcje. 

Zawodnik początkowo zwrócił się do Williamsa, lecz dostawca silników - firma Renault, wolała zatrudnić Alaina Prosta. Dołączenie Francuza do ekipy z Grove spowodowało odejście z niej Nigela Mansella, który z powodu kiepskich relacji z Prostem za czasów ich wspólnych startów w Ferrari postanowił odpocząć od Formuły 1 i dołączyć do stawki CART. Wybór drugiego kierowcy pozostawał otwarty i częściowo uzależniony od Prosta. Jego kontrakt zawierał bowiem klauzulę, dzięki której kierowca zablokował przejście Senny do ekipy Franka Williamsa. Ayrton Senna podążył śladem Mansella i również zainteresował się wyścigami Indy Car. Brazylijczyk tuż przed świętami Bożego Narodzenia udał się do Arizony, by przetestować bolid zespołu Penske. 

Senna w kokpicie bolidu CART (www.ayrtonsenna.com.br)

Emerson Fittipaldi, wspomina, że to on nakłonił Sennę na ten test: "to zabawna historia, ponieważ powiedziałem Ayrtonowi, że musi wypróbować mój samochód, musi ścigać się w Indianapolis w przyszłym roku”.

„Wówczas zadzwoniłem do Rogera i powiedziałem - Ayrton zaakceptował test, możesz go zaprosić i zorganizować test? Odpowiedział:- Jasne, ale na torze drogowym, nie na owalu, bo może się rozbić”.

Szef ekipy, Roger Penske, wspomina natomiast, że temat jazdy Senny w bolidzie CART został po raz pierwszy poruszony przez Johna Hogana, przedstawiciela Marlboro odpowiedzialnego za sporty motorowe. Koncern tytoniowy był w tamtym okresie sponsorem McLarena oraz Teamu Penske. 

Test odbył się 20 grudnia 1992 roku na torze Firebird International Raceway w pobliżu Phoenix. Zespół korzystał z zachodniej pętli toru o długości 1,77 km. Ze względu na liczne i ciasne zakręty, Fittipaldi porównał ten obiekt do toru kartingowego. Dla Teamu Penske był to pierwszy z trzech dni testów, lecz kolejne sesje, już bez udziału Senny, zaplanowano na owalu Phoenix International Raceway .

Zawodnicy podczas testów na Firebird International Raceway otrzymali do dyspozycji bolid Penske PC-21 Chevrolet, dzięki któremu ekipa zakończyła sezon z dorobkiem 5 zwycięstw i czwartym miejscem Fittipaldiego w klasyfikacji kierowców. W sesji testowej wzięli udział Ayrton Senna, Emerson Fittipaldi i Paul Tracy. Kanadyjczyk zaliczył w sezonach 1991-1992 niepełny program startów, a w następnym roku miał zastąpić odchodzącego na emeryturę Ricky'ego Mearsa. Jak przyznał, przybycie na tor Senny wzbudziło w nim obawy o kontrakt na 1993 rok. 

"Mieliśmy przerwę śniadaniową, wyszedłem z samochodu, a w trakcie przerwy Senna wskoczył do niego i był w moim aucie" - Powiedział Tracy - "To było bardzo fajne, jednak zacząłem myśleć, że być może nie zostanę etatowym kierowcą na pełen sezon".

Na początku bolid otrzymał Fittipaldi. Tor był wówczas zimny i bardzo śliski, przez co kierowca wykonał piruet na niedogrzanych oponach. Gdy Fittipaldi zjechał do pit stopu, otrzymał świeży komplet ogumienia, a balans hamulców został przestawiony bardziej na tył. Zawodnik wykonał dwa stinty liczące odpowiednio 12- oraz 13-okrążeń. Według Nigela Beresforda, inżyniera, który brał udział w testach, Brazylijczyk zdołał dwukrotnie uzyskał rezultat 49,7 sekundy (oficjalne wyniki sesji nie zostały opublikowane).

Po krótkiej przerwie za sterami samochodu zasiadł Ayrton Senna. Trzykrotny mistrz Świata Formuły 1 początkowo jechał dosyć wolnym tempem, a sekwencyjna skrzynia biegów używana w bolidach CART stwarzała mu duże trudności. Nowością dla Brazylijczyka był także silnik wyposażony w turbodoładowanie. Jak sam później przyznał, ze względu na nietypowy dźwięk jednostki napędowej miał czasem problemy z doborem odpowiedniego biegu. Po pokonaniu 14 okrążeń Senna zjechał do garażu z rezultatem 49,5 sekundy. Kierowca stwierdził, że silnik jest bardzo przyjazny dla kierowcy, lecz samochód jest cięższy i nie tak zwinny, jak bolidy Formuły 1.

Ayrton Senna za kierownicą Penske PC-21 Chevrolet (www.indycar.com)

Na kolejny przejazd w samochodzie zamontowano bardziej miękkie sprężyny z tyłu, odłączono tylny stabilizator i zatankowano 75 litrów metanolu. Brazylijczyk powrócił na tor i wykonał 10 okrążeń osiągając rezultat 49,09 sekundy. Zjechał do boksu, po czym powiedział: "Dziękuję bardzo, nauczyłem się tego, co musiałem wiedzieć"

Pod koniec dnia Emerson Fittipaldi otrzymał nowy bolid Penske PC-22 wykręcając rezultat 48,5 sekundy.

Po zakończonym teście Senna udzielił wywiadu Silvii Vinhas, dziennikarce Bandeirantes TV: "Tor był naprawdę wolny, a samochód zachowuje się w szczególny sposób, ale wrażenia, wyczucie jest świetne. Jestem bardzo szczęśliwy, że w końcu mogłem przetestować bolid Indy Car" - powiedział Senna. -"Pewnego dnia będę jeździł tym samochodem, to tylko kwestia czasu. Czekam na odpowiedni moment, aby rywalizować w USA "- dodał.

"To było jak posiadanie nowej zabawki. Wszystko było dla mnie nowe. Musiałem znowu przyzwyczaić się do jazdy z dźwignią zmiany biegów i pedałem sprzęgła. Dzięki temu więcej zależy od kierowcy, co jest świetne. Ważne jest to, że osiągi zależą od kierowcy, nie od samochodu. Myślę, że w tym aspekcie Formuła 1 poszła w złym kierunku, zwłaszcza w zeszłym sezonie (1992)"

"Penske przypomniało mi stare dobre czasy w Formule 1, kiedy najważniejszy była aspekt ludzki. Dzisiaj Formuła 1 jest tak wyrafinowana, że bolidy w większości prowadzą komputery. Jeśli masz dobry komputer, to jesteś w dobrej formie. Jeśli masz małpę, masz problemy."

Czterokrotny zwycięzca Indianapolis 500, Ricky Mears, który w trakcie testu towarzyszył zawodnikom w garażu gotów udzielić im cennych rad, wypowiedział się na temat Brazylijczyka: "To była jedna z rzeczy, które kochał, znowu mógł jeździć. Powiedział - W Formule 1 ścigam się raczej z komputerami, a nie z kierowcami. To wspaniałe, że znowu prowadzę".

Jazdę Senny wspomniał także Paul Tracy: "Miał zupełnie inny styl jazdy, niż Emerson i Rick. Wchodził z dużą prędkością w zakręt... Po tym mój styl jazdy nieco się zmienił. Próbowałem zachować więcej prędkości na wejściu w zakręt. Teraz wszyscy tak jeżdżą".

"Gdyby Senna był dostępny, próbowalibyśmy coś wymyślić" - powiedział Roger Penske. "Nigdy nie prowadziliśmy poważnych negocjacji. Oczywiście powiedzieliśmy mu, że nie mamy dla niego miejsca".

Ayrton Senna i Emerson Fittipaldi podczas testów na Firebird International Raceway (tumblr.com)

„Chciał pojechać w Indianapolis, ponieważ znał moją historię. Za każdym razem odwiedzał mnie, gdy wygrywałem Indianapolis.”- dodał Fittipaldi.

"On dążył do tego, rozmawialiśmy o tym, czasem przybywał do mnie do Miami. On na pewno lubił Indianapolis, chciał się ścigać w Indianapolis, lecz potem, gdy Ron zdał sobie sprawę, że Ayrton poważnie myśli o Indianapolis, zabronił mu startu".

"Roger był gotów zbudować dla niego trzeci samochód, Roger powiedział: 'mógłbym zbudować samochód dla Ayrtona, byłoby fantastycznie mieć Ayrtona w zespole.' Wiedziałem, że byłby szybki.”

Samochód, który prowadził Senna, wciąż znajduje się w garażu ekipy Penske. Maszyna została uruchomiona podczas 25-rocznicy tego testu. Pojazd, za którego kierownicą zasiadali Ayrton Senna, Emerson Fittipaldi i Ricky Mears, jest jednym z najcenniejszych eksponatów w siedzibie zespołu.

Powszechnie uważa się, że test był jedynie próbą wywarcia presji na Rona Dennisa w celu wynegocjowania korzystniejszego kontraktu, oraz na władze Formuły 1, by te zakazały elektronicznych pomocy, dających przewagę Williamsowi. 

Ayrton Senna zawarł później umowę z Ronem Dennisem podpisywaną na bieżąco z wyścigu na wyścig. Brazylijczyk za każdy swój start miał otrzymać 1 milion dolarów. Swój podpis na kontrakcie złożył jednak dopiero po przetestowaniu nowej konstrukcji McLarena. Bolid wyposażony w elektroniczne pomoce prowadził się świetnie i Senna postanowił pozostać w Formule 1 w barwach ekipy z Woking. Wbrew wcześniejszym obawom, Brazylijczyk zaliczył niezły sezon. Zawodnik wygrał 5 wyścigów i zdobył 73 punkty. Jednakże Alain Prost był poza jego zasięgiem, a 99 punktów, które zdobył w trakcie sezonu, dały mu czwarty w karierze tytuł mistrza świata.

Nikt nie jest w stanie przewidzieć, jak potoczyłaby się kariera Ayrtona Senny, gdyby postanowił opuścić Formułę 1 i rozpocząć rywalizację w CART. Brazylijczyk byłby prawdopodobnie jednym z faworytów do mistrzowskiego tytułu, choć musiałby stoczyć ciężką walkę z Nigelem Mansellem, Emersonem Fittipaldim i Paulem Tracy'm. Celem Senny zawsze były jednak zwycięstwa w Formule 1 i po zwolnieniu się kokpitu w Williamsie po sezonie 1993 prawdopodobnie powróciłby do wyścigów Grand Prix. Czy Brazylijczyk byłby zainteresowany startami w CART po zakończeniu przygody z Formułą 1? Tego niestety nigdy się nie dowiemy.

Źródła

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz